Mam świadomość, że dzisiejszy wpis przeznaczony będzie dla wąskiej grupy odbiorców. Jednakże już wielokrotnie obiecywałam go paru moim wiernym Czytelnikom, nadszedł więc czas, by ich cierpliwość zastała nagrodzona.

Wszystkim pozostałym, nie planującym tej ścieżki kariery, proponuję potraktowanie poniższych informacji jako ciekawostki.

Na wstępie parę uwag ‚technicznych’.

Wszystkie informacje dotyczące rozpoczęcia pracy w charakterze nauczyciela Głuchych w UK opisuję w oparciu o moje indywidualne doświadczenia. Proszę zatem o traktowanie ich jako zbiór wskazówek raczej, niż niepodważalne źródło wiedzy, gdyż niektóre przepisy czy wymogi mogły ulec zmianie przez ostatnie dziesięć lat, kiedy to rozpoczęłam swoje ‚zmagania z systemem’ :)

ToD czyli Teacher of the Deaf, to oficjalny tytuł używany najczęściej i w mowie potocznej i przez rozmaite instytucje, o których będzie mowa w kolejnym wpisie.
I choć nie jest on całkowicie poprawny politycznie (a jak powszechnie wiadomo, Zjednoczone Królestwo polityczną poprawnością stoi), jest jednakże jest szeroko akceptowany.
Innym stosowanym tytułem jest HI Teacher czyli Teacher for Heairing Impaired (children).

W tytule wpisu użyłam słowa ‚Anglia’ nieprzypadkowo. Będę bowiem pisać o tej części Zjednoczonego Królestwa, jako że tylko ona jest mi znana. Istnieją pewne różnice legislacyjno-organizacyjne między Szkocją, Irlandią Północą, a Anglią z Walią (które mają najczęściej jednakowe ustawodawstwo w dziedzine nauczania). 

Nostryfikacja polskiego dyplomu
W oparciu o przepisy unijne możliwe jest uznanie wykształcenia (nostryfikacja dyplomu) uzyskanego w innych krajach członkowskich. Dotyczy to również zawodu nauczyciela, choć niestety jest to tzw. zawód regulowany, czyli podobnie jak np. zawód prawnika, bardzo silnie uwarunkowany od system legislacyjnego poszczególnych państw.

W praktyce powoduje to pewne utrudnienia i nie gwarantuje przeniesienia wszystkich zdobytych w Polsce uprawnień. Jest to ściśle związane z tym, że system nauczania jest zupełnie inny niż w Anglii, nie tylko pod względem organizacji szkoły czy podziału na podstawówki, gimnazja i licea (w przeciwieństwie do angielskich primary & secondary schools), ale też metodyki nauczania i znajomości podstawy programowej. Jeszcze większe różnice pojawiają się, jeśli chodzi o szkolnictwo specjalne.

Do nostryfikacji potrzebne będą:
–  legalizacja dyplomu w NARIC,
– dyplom uczelni oraz wypis z indeksu (wykaz przedmiotów – do uzyskania na uczelni macierzystej), przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego,
– zarejestrowanie się w NCTL (The National College for Teaching and Leadership, dawniej: General Teaching Council) w celu uzyskania QTS (Qualified Teacher Status ; bezpośredni link do aplikacji w formacie pdf ).

Wszystko to pochłania sporo czasu i pieniędzy. Nie pamiętam już cen – te zresztą na pewno ulegają zmianie – ale same tłumaczenia nie należą do najtańszych. Rejestracja w NCTL może trwać nawet do czterech miesięcy, dlatego najlepiej przygotować sobie jak najwięcej dokumentów przed wyjazdem na Wyspy.

ToD – zdobywanie kwalifikacji w Anglii
Aby móc zostać wykwalifikowanym nauczycielem Głuchych w angielskiej szkole trzeba mieć za sobą parę lat doświadczenia jako zwykły nauczyciel (jest to brane pod uwagę na rozmowie kwalifikacyjnej przeprowadzanej przez uczelnię z kandydatam na studenta) i ukończyć Postgraduate Diploma in Education of the Deaf. Są to studia specjalistyczne, ale jeszcze nie na poziomie magistra (można później jeszcze kontynuować edukację w tym kierunku przez rok i zdobyć stopień MSc – Master of Science in Deaf Education). 

Tutaj niestety zaczynają się schody, czyli złe wieści dla wykształconych w Polsce surdopedagogów, pedagogów i pedagogów specjalnych. Ukończenie w Polsce pedagogiki specjalnej daje (a przynajmniej tak było jeszcze pare lat temu) tylko uprawnienia do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych w szkołach specjalnych czy poradniach lub do bycia wychowawcą w internatach, ale nie daje uprawień do nauczania przedmiotu.
Dyplom uczelni pedagogicznej, nie pozwala więc na automatyczne uzyskanie QTS, gdyż trzeba w formularzu wpisać przedmiot, do nauczania jakiego jest się uprawnionym.
Z tego samego powodu dyplom pedagoga specjalnego uzyskany na polskiej uczelni nie jest tu uznawany i nie uprawnia do wykonywania zawodu nauczyciela.

Uznanie kwalifikacji najłatwiej jest więc uzyskać … absolwentom anglistyki i koledżów nauczycielskich, gdyż mają oni uprawnienia do nauczania w szkołach. Nie jestem pewna, czy absolwenci przemiotów kierunkowych typu matematyka czy chemia mogą automatycznie uzyskać w Anglii prawo do nauczania, na podstawie ‚kursu pedagogicznego’, sądzę jednak, że nie.

O tych wszystkich utrudnieniach dowiedziałam się parę lat po uzyskaniu statusu QTS, od kilku osób, które pisały do mnie maile, nie mogą wyjść z podziwu, jakim sposobem surdopedagogowi udał się go uzyskać.
Okazuje się, że  moim przypadku zadziałał pewien haczyk, który zupełnie nieświadomie zastosowałam.
Otóż zanim wyjechałam do Anglii pracowałam w Polsce jako nauczyciel angielskiego. Ponieważ był wtedy potężny deficit anglistów (w przeciwieństwie do nadprodukcji surdopedagogów – w którym to zawodzie nie mogłam znaleźć pracy przez trzy lata), pozwolono osobom z wykształceniem pedagogicznym i z dyplomem CAE Cambridge (Certificate in Advanced English) nauczać angielskiego w szkołach podstawowych i gimnazjach. Byłam szczęśliwą posiadaczką tegoż, a dodatkowo postanowiłam też skończyć studia na Uniwersyteckim Kolegium Kształcenia Nauczycieli Angielskiego przy UW.
Wypełniając – już po przeprowadzce do Anglii – formularz w celu nadania mi QTS wpisałam zgodnie z prawdą, że mam uprawnienia do nauczania angielskiego (choć w rzeczywistości byłam oficjalnie ‚tylko’ ESOL teacher, czyli nauczycielem uczącym języka angielskiego jako języka obcego, a nie ‚English Teacher’ sensu stricto).

Czekając na otrzymanie QTS pracowałam w szkole podstawowej jako TA (Teaching Assistant) czyli pomocnik nauczyciela, co się  głownie sprowadzało do roli ‚przynieś, zanieś, pozamiataj’, ale dało mi świetny wgląd w funkcjonowanie szkoły i pomogło poznać lepiej słownictwo przedmiotowe.

Mając już QTS otrzymałam pracę jako Support SEN Teacher, czyli pedagog specjalny pracujący z dziećmi o specjalnych poterzebach edukacyjnych w szkole masowej, co z kolei dało mi potrzebne do dalszych studiów doświadczenie w nauczaniu na angielskim gruncie.

W momencie składania papierów na angielską uczelnię miałam za sobą trzy lata pracy jako SEN teacher, czyli pedagog specjalny w szkole masowej. Moim zdaniem rozpoczynanie studiów specjalistycznych bez jakiegokolwiek doświadczenia w angielskiej szkole, bez znajomości angielskiego systemu edukacji może okazać się niezmiernie trudne, jeśli nie niemożliwe.

 

 

QTS bez polskich kwalifikacji

Jeśli nie ma możliwości uzyskania QTS na podstawie polskiego dyplomu, można rozpocząć kształcenie już tu na Wyspach. Nie mam wiedzy, jak to dokładnie wygląda, ale w zarysie wygląda to mniej więcej tak:
Należy rozpocząć od kursu ITT (Initial Teacher Training), który trwa 18 tygdni dla nauczycieli szkół podstawowych i 24 tygodnie dla nauczycieli szkół średnich. Po ukończeniu tego kuru  uzyskuje się status nauczyciela QTS.  Jest to oficjalne upoważnienie do pracy jako nauczyciel, nietożsame jednak z uzyskaniem wykształcenia (!). Samo uzyskanie QTS na tym etapie nie uprawnia jeszcze do nauczania. Należy bowiem ukończyć roczną praktykę w zawodzie nauczyciela, jako NQT (Newly Qualified Teacher).
Praca  jako NQT odbywa się pod nadzorem i kierownictwem przydzielonego doświadczonego nauczyciela, który pomaga nowicjuszowi zapoznać się ze wszystkimi niuansami pracy w szkole. Mimo, że praca ta polega na pełnoetatowym nauczaniu, nauczyciel – stażysta (bo tak to można nazwać) jest traktowany ulgowo (pod względem powierzanych obowiązków i odpowiedzialności) i otrzymuje też relatywnie niższą pensję.
Większość nauczycieli nie poprzestaje na tym i kończy tzw. studia podyplomowe PGCE – Post Graduate Certificate in Education – które nie mają nic wspólnego z polskim studiami podyplomowymi, jako że nie dają one nawet stopnia będącego odpowienikiem polskiego magistra (można powiedzieć, że to raczej odpowiednik licencjatu), a czasami też studia przedmiotowe SKE (Subject Knowledge Enhancement), rozszerzające wiedzę w konkretnej dziedzinie.

Wszystkie kursy i szkolenia są płatne, aczkolwiek może zdarzyć się też tak, że niektóre są opłacane przez szkołę, w której się pracuje. Dzieje się tak najczęściej w takim przypadku, gdy szkoła potrzebuje nauczyciela-specjalisty, a nie może znaleźć nikogo na dane stanowisko. Zatrudnia wtedy nauczyciela gotowego podjąć trening/studia i finansuje mu je (np. studia w dziedzinie edukacji Głuchych). Jednakże dzieje się tak jedynie w przypadku doświadczonych  nauczycieli, najczęściej przedmiotowych, lub posiadających dodatkowe kwalifikacje takie jak wiedza z zakresu dysleksji czy autyzmu – a nie w przypadku ‚świeżo upieczonych ‚ absolwentów studiów pedagogicznych.

Mam nadzieję, że udało mi się w miarę przejrzyście przedstawić moją ścieżkę zawodową.
Jeśli ktoś ma inne doświadczenia lub dodatkowe pytania – z chcią przeczytam o tym w komentarzach.